نقش نیایش در سلامت و آرامش روان

دکتر نصیره مقدم فر
(دکترای روانشناسی عمومی )

از شاخصه های مهم سلامت روان کیفیت صحیح ارتباط باچهار عامل محرک وحرکت آفرین است که ایجاد خلل ارتباط بااین چهارعامل حیات انسان وسلامت روان او را به خطر می اندازد: ارتباط با خدا ،ارتباط با خود ،ارتباط بادیگران ،ارتباط با طبیعت .
ارتباط انسان با خدا اضطرابها و نگرانیها را کاهش داده و بردباری و صبر انسان را افزایش می دهد .قدرت روحی انسان به حد اعلا رسیده وقدرت مقابله وایجاد ارتباط منطقی جهت حل مشکلات را در فرد ایجاد می نماید .به تبع ایجاد ارتباط صحیح باخدا ارتباط او بادیگران ،طبیعت و خویشتن او نیز جهت دارو منطقی میگردد .

دعا و نیایش یکى از مهم‏ترین آموزه‏هاى تربیتى مکتب حیات بخش اسلام است.
دعا همان خواست قلبى است که با زبان درخواست مى‏شود و در واقع رفتارى است که طى آن فرد مستقیماً با خداوند ارتباط برقرار کرده و به راز و نیاز مى‏پردازد. خداوند در قرآن کریم مى‏فرماید: «.
ادعونى استجب لکم.
مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم.»
آیات سوره های شمس و زیتون درقرآن کریم شاهدی بر صحت مساله دعا درمانی است وحدود ۶۰۰آیه درقرآن کریم برمساله تاثیر دعا در درمان رنج ها و بیماری ها دلالت دارند .
هیچ انسانى نیست که گرفتارى و مشکلات در زندگى نداشته باشد.
بلاهاى روحى همه انسان‏ها را تهدید مى‏کند و ارتباط با خدا دردها را زایل مى‏کند و باعث آرامش زندگى مى‏شود.

دعا دراصطلاح عبارتست از توجه به خداوند ،رازو نیاز کردن وارتباط بااواعراض ازغیر واستمداد از او، به سخن دیگر دعا ارتباط روحی و معنوی ،روی آوردن به آفریدگارعالم ،اظهار عجز وعبودیت ودرخواست نیاز از پیشگاه بی نیاز است.
دعا ونیایش تسلی بخش دل های خسته ومایه روشنی وصفای جان ونیروبخش انسان دربرابر مشکلات وفرازو نشیب های زندگی است.
دعا پیوستن روح ملکوتی انسان به سرچشمه کمال مطلق است چرا که همه ی انسانها درپی کمال مطلق هستند اگرچه درمصداق به خطا می روند اما تا رسیدن به کمال مطلق آرام خواهند گرفت .

انسان موجودی است بی نهایت کوچک در برابر عظمت پروردگار خود و آنچه که این «هیچ »را به آن «همه» پیوند می زند دعاست.
کم نیستند کسانی که دلهره نگرانی،ترس ،اضطراب وتشویق خاطر وسختی و بحران ها را با داروی دعا درمان می کنند .

انسان وقتى از دارنده تمام کمالات چیزى را طلب مى‏کند و با او ارتباط برقرار مى‏نماید، احساس لذت و سرور مى‏کند و به عکس وقتى از غیر خدا چیزى درخواست مى‏کند، احساس ذلّت و خوارى مى‏کند.
این احساس عزّت و لذّت بر سلامت روان تأثیر مى‏گذارد.

برخی پزشکان براین باورند که دربسیاری از موارد دعا در بهبودی حال بیمار ان موثر بوده ودر مورد بسیاری از مردم دعا برای درمان بیماری های روانی و صحت جسمی آنها نتیجه بخش بوده است .

کتابی که توسط انجمن روانشناختی امریکا درسال ۱۹۹۷به چاپ رسیده است نوعی راهبرد معنوی برای استفاده در مشاوره و روان درمانی مطرح می کنند این راهبرد چیزی نیست جز دعا کردن برای مراجعین و ترغیب آنها به دعا کردن .‌
ویکتورفرانکل روانشناس آلمانی می گوید:این درد ورنج نیست که باعث ناراحتی واندوه میشود بلکه فقدان معنا درزندگی باعث ناراحتی ماست.
بنابراین دعا و معنویت به مثابه آگاهی از هستی یا نیرویی فراتر از جنبه های مادی زندگی است واحساس عمیقی از وحدت یا پیوند با کائنات را بوجود می آورد ،افکار مثبت وتحمل هر دو مولفه های دعا درمانی هستند وبا سلامت ومقاومت دربرابر استرس ارتباط دارند ،تکیه گاه معنوی میتواند تاثیر ضربه گیری دربرابر استرس داشته باشد وهمچنین میان سلامت روانی -سلامت جسمانی،رضایت از زندگی وسرزنده بودن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .